- Voedselprijzen rijzen de pan uit en zullen voorlopig nog hoog blijven, stelt vermogensbeheerder Schroders in een recent rapport.
- Dat komt door de oorlog in Oekraïne, landen die de export van agrarische producten beperken en klimaatverandering.
- Het verminderen van het gebruik van biobrandstof zou enige verlichting kunnen geven, maar dit is lastig in te voeren.
- Lees ook: Voedselprijzen kunnen ook in 2023 nog extreem hoog blijven, waarschuwt VN-organisatie
De voedselprijzen rijzen de pan uit en het lijkt voorlopig niet beter te worden, zo stelt vermogensbeheerder Schroders in een nieuw rapport.
Dat komt onder meer door de oorlog in Oekraïne, die de prijzen van graan en zonnebloemolie naar ongekende hoogtes heeft gestuwd.
Voor bepaalde grondstoffen geldt bovendien dat de export via de Zwarte Zee een belangrijk aandeel heeft in het totale mondiale aanbod. Dit geldt overigens niet alleen voor landbouwproducten, maar ook voor grondstoffen als palladium.
Wat de agrarische producten betreft is onderstaande grafiek te zien dat prijzen van onder meer graan, sinaasappelsap en mais fors zijn gestegen sinds eind februari.
Een van de problemen is dat er een grote onbalans is in de vraag naar en het aanbod van landbouwproducten. En dat geld onder meer voor kunstmeststoffen. De aanvoer hiervan is ernstig belemmerd door het conflict in Oekraïne, waardoor de prijzen flink zijn toegenomen.
In 2020 bedroegen de kosten voor Amerikaanse boeren voor meststoffen nog 14 procent van de totale opbrengst, in 2022 steeg dat al tot 23 procent.
Dit resulteerde er bijvoorbeeld in dat boeren er in toenemende mate voor kiezen om gewassen te verbouwen die minder meststoffen nodig hebben. In de VS schakelen agrariërs bijvoorbeeld over naar soja in plaats van graansoorten. Dat verergert het tekort aan graan.
Ook zorgt de stijgende prijs voor landbouwgrondstoffen voor een hogere prijs van de gewassen die ermee verbouwd worden. De extra kosten worden immers doorberekend.
Daarnaast kijken steeds meer landen naar de eigen productie en proberen ze deze veilig te stellen voor eigen consumptie. Dat maakt de leveringsketen ongekend volatiel, omdat er een grotere afhankelijkheid ontstaat van kleinere toeleveranciers. En die zijn juist gevoeliger voor externe invloeden, zoals extreme weersomstandigheden.
Minder biobrandstoffen, meer voedsel
Om een beetje tegemoet te komen aan de tekorten, kijken overheden naar biobrandstoffen. Om deze te maken, wordt ruim 10 procent van de totale wereldwijde voor voedsel geschikte tarwe gebruikt. Om de druk op deze keten te verlichten en wellicht wat tarweproductie weer voor consumptie beschikbaar te maken, kijken de landen of ze de verplichtingen voor het gebruik van biobrandstoffen kunnen aanpassen.
Maar dat gaat niet zomaar, want biobrandstoffen worden vooral gebruikt om de CO2-uitstoot te verlagen. Landen hebben daarvoor quota's die gehaald moeten worden. Die zouden dus in gevaar komen als de biobrandstoffen ineens minder of niet meer gebruikt worden. Bedrijven zitten met precies hetzelfde probleem. Het schrappen van biobrandstof heeft dus weer andere consequenties. Dat maakt deze mogelijke oplossing erg lastig.
De makkelijkste uitweg is natuurlijk het einde van de oorlog in Oekraïne. Maar zelfs als dit binnenkort zou gebeuren, is nog maar de vraag hoe snel Oekraïne de productie van exportproducten weer kan oppakken. Op grote stukken landbouwgrond is heftig gevochten en veel machines zijn vernietigd.
Dit alles wijst erop dat de voedselprijzen voorlopig hoog zullen blijven en wellicht nog wel verder kunnen stijgen. Om het geheel nog somberder te maken, schetst Schroders dat er ook in de verre toekomst druk op de voedselketen blijft bestaan.
Met de huidige bevolkingsgroei, moet de voedsel- en waterproductie tegen 2050 met 70 procent zijn gestegen ten opzichte van 2010. Tegelijkertijd lijkt het erop dat door klimaatverandering de graan- en maïsopbrengsten juist met 12 tot 14 procent zullen dalen.